دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
نظریه کلامی رسانه
5
24
FA
احمد
مبلغی
دانشیار دانشگاه مذاهب اسلامی
امروزه داشتن رسانهای در چهارچوب دین یکی از دغدغههای مهم متفکران حوزه رسانه است. از سوی دیگر رسانه امری پیچیده است؛ زیرا ابعاد و لایههای کاملاً مستحدثه در رسانه وجود دارد که با داشتن یک ذهنیت سطحی و هنجاری صرف از دین نمیتوان به نظریهای دینی مطلوب شارع در این عرصه دست یافت و از جهتی نداشتن نظریه کلامی نسبت به رسانه باعث میشود پرداختن به فقه رسانه، به امری سطحی و سلیقهای تبدیل شود؛ بنابراین برای داشتن یک نظام فقه رسانه مطلوب، ضروری است ابتدا مبانی دینی رسانه بررسی شود. با توجه به اینکه نظریه کلامی رسانه از مباحث ضروری فقه رسانه شناخته شد، پژوهش حاضر با پاسخ به این پرسش که «آیا رسانه یکی از ابعاد انسانی است؟» میکوشد نظریه کلامی رسانه را تدوین و آن را در سه گفتار چیستی نظریه کلامی رسانه، روششناسی نظریه کلامی رسانه و طرح نظریه کلامی رسانه بیان کند.
نظریه دینی,نظریه فقهی,نظریه کلامی,انسانشناسی رسانه,استماع,نفی اکراه
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13655.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13655_4ed4deec6eb7c7e422baabb873579ed6.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
ویژگیها و اصول رسانه دینی و غیردینی مبتنی بر تربیت اسلامی و تعامل با رسانه
25
46
FA
سید حسین
واعظی
دکتری عرفان و فلسفه اسلامی استادیار دانشگاه آزاد خوراسگان اصفهان
sh.vaezi@khuisf.ac.ir
حمدالله
کریمی
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد خوراسگان اصفهان
phdkarimi91@gmail.com
هدف مقاله حاضر تحلیل دیدگاهها و آموزههای اسلامی و دینی به منظور آشنایی با ویژگیهای رسانه مؤثر و الزامات اسلامی در تعامل با رسانه است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابتدا مبانی نظری از طریق مطالعه منابع علمی و فیشبرداری آنها بررسی و سپس با روش تحلیل محتوا مفاهیم و مضامین اساسی با توجه به ابعاد الزامات اسلامی و حول محور رسانه استخراج و دستهبندی شد. برای افزایش اعتبار از تحلیل افراد بیرون از محدوده استفاده و پس از بررسی و بازبینی، اصلاح مجدد شد. نتایج و یافتههای این مقاله نشان میدهد که با نگاه عمیق و ژرفانگر به آموزههای دینی و اسلامی میتوان انسان و جامعهای را معرفی کرد که او را در شناخت و تعامل با ابزارهای ساخته خودش از جمله رسانه یاری نماید و از این ابزار ارتباطی قوی در دنیای معاصر در مسیر تشکیل امّت واحده اسلامی به نحو احسن استفاده کند. در این میان توجه خاص به رویکرد تعاملی و رقابت، با توجه به توسعه پیشبینیناپذیر فنّاوریهای نوظهور در مقابل رویکردهای مجذوبیت، پرهیزگرایی یا بیتفاوتی نمود پیدا میکند. بررسی و استنتاج این مقاله از نوع کیفی و به شیوه تحلیل محتوای کیفی و جامعه آماری آن کلیه متون و منابع اسلامی مرتبط با رسانه است. به علت کثرت و تنوع منابع برای نمونهگیری از کلیه مکتوبات چاپی و دیجیتالی در دسترس استفاده شد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای بود و بر همین اساس از منابع چاپی و دیجیتالی موجود در کتابخانهها، بانکهای اطلاعاتی و مجلات الکترویکی استفاده شد و ابزار گردآوری اطلاعات فیش و فرم طراحیشده توسط محققان بود.
رسانه دینی,رسانه غیردینی,تربیت دینی,رسانه تأثیرگذار اسلامی
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13656.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13656_1db3b7acaf1b62bceeb393d06faada82.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
جهانی شدن رسانه و تحقق امت واحده اسلامی (نگاهی به فرصتها و تهدیدهای پیش روی جهان اسلام در فرایند جهانی شدن رسانهها)
47
63
FA
جمیل
میلانی
دانشآموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی
milanijamil@gmail.com
علی
امینی
دانشآموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران دوره اسلامی
yandarah@gmail.com
جهانی شدن واقعیت دنیای امروز ماست. این فرایند تغییرات مهمی به دنبال داشته است. توسعه روزافزون رسانههای مختلف اعم از ماهوارهها و شبکههای دیجیتال و دنیای مجازی، دنیای ارتباطات را دگرگون ساخته است. طبیعی است که این فرایند فرصتها و تهدیدهایی را به همراه دارد. پژوهش پیش رو ضمن برشمردن وضعیت «جهانیشدن» و در رأس آن گسترش عصر ارتباطات، میکوشد وضعیت جهان اسلام را در این فرایند بررسی کند و راهکارهایی را برای استفاده هرچه بهتر از این وضعیت با هدف همگرایی جهان اسلام و تبیین مواضع اسلامی ارائه دهد. بالا بردن سواد رسانهای، تلاش برای همگرایی رسانهای در جهان اسلام و تبیین مواضع اسلام واقعی و پاسخ به شبهات از جمله اقداماتی است که میتواند در جهانی شدن رسانه در دستور کار قرار گیرد. این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و اینترنتی انجام شده است.
جهانیشدن,جهان اسلام,رسانه,امت واحده,رسانههای اسلامی
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13657.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13657_81f11897aef40595e6ed6a46ef6a8945.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
آداب گفتوگو و جدال أحسن در اسلام (با تکیه بر مناظرههای شبکههای تلویزیونی ماهوارهای)
64
80
FA
ایوب
شافعی پور
دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و حقوق جزا، دانشگاه مذاهب اسلامی
ayoubshafei@yahoo.com
رسانه در جهان امروز، ابزاری است قدرتمند برای تبادل آرا و افکار و شناساندن آنها به مخاطبانی که با وجود بُعد مسافت، به کمک رسانه زیر یک چتر قرار گرفتهاند. یکی از این رسانهها، شبکههای تلویزیونی ماهوارهای است که جهان اسلام نیز برای شناساندن، تبلیغات و عرضه دین خود، از آن استفاده میکند. برخی از شبکههای تلویزیونی ماهوارهای که با هدف تبلیغ دین اسلام راهاندازی شدهاند رسالت خود را فراموش کرده و به نزاع و گفتوگو با همکیشان خود در داخل اسلام روی آوردهاند. اغلب این گفتوگوها نیز خارج از چهارچوب و قوانینی است که اسلام آنها را با عنوان «جدال أحسن» معرفی کرده است. اسلام راهکارهایی را برای گفتوگو و مناظره معرفی کرده است که اگر رسانههای امروزی، به آن پایبند باشند تا حد زیادی به حل شدن برخی اختلافات کمک میکند و اگر آن اصول و قوانین نادیده گرفته شود، آن گفتوگوها نتیجهای جز نزاع و چنددستگی نخواهد داشت. در این پژوهش نگارنده با بررسی آیات و روایات، آداب گفتوگو و جدال أحسن را بررسی و با پیشنهاد دادن راهکارهایی که پژوهشگر بدان دست یافتهاند، کوشیده است آن را بر مناظرهای شبکههای تلویزیونی ماهوارهای اسلامی منطبق سازد و با شیوه توصیفی ـ تحلیلی به نقد و بررسی آن دست زند.
مناظره,گفتوگو,جدال أحسن,رسانه,شبکههای ماهوارهای
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13658.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13658_f1ac8a6edbf52661560c4b7f47cfbce8.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
نظام رسانهای غرب و اشاعه مصرفگرایی فرهنگی در فرایند پوششزداییِ امت اسلامی
81
116
FA
سید محمدجواد
قربی
دانشآموخته کارشناسی ارشد اندیشه سیاسی اسلام پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی
ghorbi68@yahoo.com
پوشش یکی از نمادهای اساسی جوامع اسلامی بهشمار میآید که هر گونه دگردیسی و استحاله در ارزشهای مرتبط با آن، زمینههای آسیبپذیری امّت اسلامی را فراهم میکند؛ به همین دلیل، امروزه کارگزاران نظام رسانهای و کارتلهای رسانهای غرب از ابزارهای فرهنگی بهره میگیرند تا بتوانند به مقصود پوششزدایی از جوامع و امّت اسلامی دست یابند. یکی از راهبردهای مهم برای پوششزدایی از امّت اسلامی، اشاعه مصرفگرایی فرهنگی و تجملگرایی است که با آموزههای اسلامی منافات دارد. قدرتهای بزرگ با آگاهی از این منافات، در زمینه مصرفگرایی و تجملگرایی سرمایهگذاری هنگفتی انجام دادهاند. آنها میکوشند با ترویج مصرفگرایی، تقلیدگرایی، تجملپرستی و... به تخریب و استحاله چهره پوشش و حجاب اسلامی در میان امّت اسلامی دست یازند. رویکردهای تهدیدی رسانههای غربی در فرایند پوششزدایی از جوامع اسلامی سهگانه مرحله الیناسیون فرهنگی، نگرش غیربومی و مصرفگرایی را دربر میگیرد. با این اوصاف، لایه تهدیدهای رسانهای علیه زنان و خانواده در جوامع اسلامی با هدف استحاله فرهنگی جوامع اسلامی به منظور تغییر اصول و ارزشهای امّت واحده اسلامی، با راهبردهای استحاله ایدئولوژی، ترویج اباحهگری، تضعیف و تخریب بنیان خانواده، تغییر سبک زندگی اسلامی به سبک زندگی غربی شکل میگیرد. در این میان، برخی از عوامل فرهنگی داخلی نیز در اشاعه مصرفگرایی فرهنگی در زمینه پوششِ جوامع اسلامی مؤثرند. از میان این عوامل میتوان به ضعف اعتقاد یا باورنداشتن به اعتبار معیارهای متعارف، بیتوجهی به پیامدهای منفی بیحجابی، دگرگونیهای فرهنگی، گسترش بازار مصرف و نادیده گرفتن ارزشها اشاره کرد. ابزارهای غرب برای اشاعه مصرفگرایی فرهنگی در فرایند تهدیدهای رسانهای عبارت است از: رواج مدگرایی، راهبرد فرهنگ باربی، تبلیغات گسترده از طریق فنّاوری ارتباطات، صنعت کارتون و پویانمایی، سریالهای تلویزیونی و... . با توجه به آنچه گفته شد، در مقاله حاضر تلاش شده است مصرفگرایی فرهنگی در فرایند پوششزدایی از جوامع فرهنگی بررسی و در نهایت، راهبردها و سیاستگذاریهای فرهنگی برای مقابله با این تهدید مطرح شده است.
رسانه,امت,مصرفگرایی,الیناسیون فرهنگی,پوششزدایی,جوامع اسلامی,تهدیدات رسانهای
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13659.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13659_f9654e19f9e79dbc557d22848d201f80.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
بررسی فرصتها و تهدیدهای ناشی از کاربست فنّاوری اطلاعات در سبک زندگی دینی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان)
117
140
FA
محمدجواد
لیاقت دار
استاد دانشگاه اصفهان
حسین
نظری
دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه اصفهان
nazari1387@yahoo.com
ستاره
موسوی
دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه اصفهان
setarehmousavi@gmail.com
هدف پژوهش حاضر، بررسی فرصتها و تهدیدهای ناشی از کاربست فنّاوری اطلاعات در سبک زندگی دینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان است. این تحقیق از نوع توصیفی ـ پیمایشی است و در آن دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان موضوع بررسی قرار گرفتهاند. جامعه آماری پژوهش 4176 تن بوده است. در این پژوهش از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای متناسب با حجم استفاده شده است که براساس فرمول کوکران 305 نفر برآورد شد. ابزار اندازهگیری در این پژوهش، پرسشنامه محققساخته، شامل 36 سؤال، بر اساس طیف 5 درجهای لیکرت بوده، که فرصتها و تهدیدهای فنّاوری اطلاعات را در سبک زندگی دانشجویان سنجیده است. تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از پرسشنامه، در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی نشان داد که مهمترین فرصتهای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سبک زندگی عبارتاند از: «بسط سواد رسانهای به منظور رشد و بالندگی همه جنبههای زندگی» و «ایجاد فرصتهای بیشمار برای پژوهشگران دینی با استفاده از حقایق، پیوندها و منابع موجود بر روی تارنماهای دینی». مهمترین تهدیدهای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سبک زندگی عبارتاند از: ترویج سبک زندگی مبتنی بر الگوهای مادیگرایی و مصرفگرایی و تهدید هویت ارزشی و اخلاقی. در کل، فرصتهای کاربست فنّاوری اطلاعات در سبک زندگی دینی دانشجویان، بیش از سطح متوسط و تهدیدهای آن کمتر از سطح متوسط بوده است. بین نظر دانشجویان درباره فرصتهای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سبک زندگی براساس مؤلفههای جنسیت و مقطع تحصیلی تفاوت وجود ندارد، اما بین نظر آنها درباره تهدیدهای فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در سبک زندگی بر حسب مؤلفه مقطع تحصیلی تفاوت معنادار وجود دارد.
سبک زندگی دینی,فنّاوری اطلاعات,فرصت,تهدید,دانشجویان
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13660.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13660_6c34a2f82d4bb2f033b512b42a2a259a.pdf
دانشگاه مذاهب اسلامی
دوفصلنامه مطالعات امت اسلامی
1
2
2015
06
01
تبیان، رسانه تقریبی در استان کردستان
141
143
FA
محمدجعفر
محمدزاده
مدرس دانشگاه مذاهب اسلامی و سرپرست تدوین دانش نامه مطبوعات ایران
goftaresabz@gmail.com
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13661.html
https://jius.mazaheb.ac.ir/article_13661_db600999d6e41f2c74e45f7c80d1eced.pdf